De gemeente is verplicht om huishoudelijk afval op te halen. Van de opbrengst betaalt de gemeente de kosten voor het inzamelen en verwerken van restafval, gft-afval, plastic afval, klein chemisch afval, oud papier, glas en de exploitatie van de milieustraat.

Inwoners van Alphen-Chaam betalen een vast tarief per jaar, afhankelijk van de samenstelling van het huishouden (een- of meerpersoonshuishouden). Voor het gebruik van een extra gft- en/of restcontainer worden daarnaast aanvullende kosten berekend. De afvalstoffenheffing wordt geïncasseerd door Brabant Water.

De afvalstoffenheffing is een bestemmingsheffing, dit houdt in dat de geïnde gelden aangewend moeten worden voor het doel. Uitgangspunt in Alphen-Chaam is een 100% kostendekkende afvalstoffenheffing: de tarieven bewegen mee met de ontwikkeling van de toerekenbare kosten.
De voorziening Afvalstoffenheffing vormt de sluitpost van de exploitatie. De voorziening heeft een egaliserende functie. Ze kan worden gebruikt om via het tarief te sparen voor grote uitgaven in de toekomst (onderhoud, vervanging) of om ongewenste schommelingen van het tarief op te vangen.
In onderstaande tabel is de exploitatieopzet van de afvalstoffenheffing 2018 afgezet tegen die van 2017.

Uit de tabel valt af te lezen dat het huidige tarief voor een bedrag van € 114.801 meer dan kostendekkend is. De toerekenbare kosten voor de heffing zijn per saldo in 2018 met € 21.990 toegenomen ten opzichte van 2017.

In de perspectiefnota 2017-2020 is gemeld dat het tarief naar verwachting omlaag kan als gevolg van het aanbestedingsvoordeel op de verwerkingskosten huishoudelijk restafval. Op basis van de exploitatieopzet 2018 kan het tarief in principe verlaagd worden.
Vanaf 2018 wordt echter verwacht dat de lasten voor de afvalinzameling toenemen als gevolg van wijzigingen in het inzamelingssysteem. Deze wijzigingen zijn gericht op het behalen van de gemeentelijke afvaldoelstellingen. Het overschot van € 114.801 is daarom niet meegenomen in de tariefberekening en wordt toegevoegd aan de voorziening. Het tarief blijft dus ongewijzigd.
In onderstaande tabel wordt het tariefvoorstel 2017 afgezet tegen het tarief 2018.